Lipa srebrzysta (Tilia tomentosa), nazywana też lipą węgierską, to duże drzewo z rodziny ślazowatych (Malvaceae). Naturalnie występuje w południowo-wschodniej Europie oraz w Zachodniej Azji, ale uprawiane jest też w innych rejonach świata.
Jak wygląda i czym się wyróżnia lipa srebrzysta?
Lipa srebrzysta może dorastać do ok. 20-30 m wys. Drzewo posiada gruby, prosty, gładki pień, pokrywający się z czasem spękaną korowiną (bywa też wielopniowe) i tworzy gęstą, regularną, początkowo stożkowatą, później owalną koronę. Młode pędy są jasnozielone i owłosione, starsze nagie. Lipa posiada też charakterystyczne, osadzone na długich ogonkach, sercowate, dwukolorowe liście, które z wierzchu są ciemnozielone, a od spodu pokryte srebrzystobiałym kutnerem. Jesienią liście długo pozostają na pędach, a przed opadnięciem przebarwiają się na żółto.
Lipa kwitnie latem (VII-VIII), rozwijając małe, jasnożółte, pachnące, miododajne kwiaty zebrane w wierzchotkowate kwiatostany osadzone na długich, zwisających łodyżkach (z daleka kwiatostany przypominają najeżone kulki).
Po przekwitnieniu kwiaty przekształcają się w małe, twarde, kuliste owoce (orzeszki), pokryte szarym kutnerem. Owoce zebrane są w pęczki na długich szypułkach i zaopatrzone w jedno, szerokie, wydłużone skrzydełko.
Nie przegap! ▶ Nowe trendy ogrodowe na 2026 rok ogłoszone. Te odmiany wygrały Konkurs Roślinnych Nowości 2025
Jakie są wymagania lipy srebrzystej? Jakiego miejsca potrzebuje?
Lipa srebrzysta w uprawie preferuje cieple, osłonięte, słoneczne stanowiska i średnio żyzne, przepuszczalne, umiarkowanie wilgotne gleby. Jest odporna suszę, suche powietrze i zanieczyszczenia miejskie, a także dostatecznie mrozoodporna (znosi mróz do ok -21°/-26°C).
Gatunek można rozmnażać za pomocą siewu nasion (na skiełkowanie można czekać nawet do dwóch lat), natomiast odmiany przez sadzonki pędowe i szczepienie.
Lista zakupów ▶ Przygotuj ogród na jesień. Te produkty sprawdzą się we wrześniu idealnie
Pielęgnacja lipy srebrzystej
Lipa srebrzysta ze względu na swój atrakcyjny, gęsty, regularny pokrój nie wymaga cięcia, jeśli jednak chcemy skrócić jej zbyt wybujałe pędy, zabieg najlepiej przeprowadzić w okresie uśpienia drzewa (XI-II). W tym czasie można też wykonać cięcie sanitarne, polegające na usunięciu pędów chorych, uszkodzonych czy zdeformowanych.
Po całkowitym ścięciu, drzewo daje liczne odrośla i przybiera formę dużego, wielopniowego krzewu.
Które szkodniki i choroby zagrażają lipie srebrzystej?
Lipa srebrzysta jest stosunkowo odporna na choroby i szkodniki, ale oczywiście może być atakowana przez np.: mszyce i czerwce, które uszkadzają liście i korę, oraz przez owady żerujące na liściach, takie jak gąsienice, które mogą prowadzić do opadania liści.
Zastosowanie lipy srebrzystej w ogrodzie – gdzie ją sadzić?
Lipa srebrzysta to doskonałe drzewo miejskie, które dobrze znosi zanieczyszczenia powietrza i suszę. Pięknie prezentuje się w zielni miejskiej, parkach i dużych ogrodach. Najefektowniej wygląda posadzone jako soliter, ale może też tworzyć szpalery wzdłuż drogi. Niższe odmiany można sadzić w ogrodach przydomowych.
Lipa srebrzysta, choć nie tak popularna w zielarstwie jak lipa drobnolistna, również znajduje swoje zastosowanie w naturalnych metodach leczenia. Kwiaty lipy, cenione za swoje właściwości uspokajające, przeciwgorączkowe i wspomagające pot, są wykorzystywane w naparach i herbatkach ziołowych. Te aromatyczne napoje, polecane przy przeziębieniach i grypie, pomagają łagodzić objawy, takie jak gorączka, kaszel czy bóle gardła, przyczyniając się do szybszej regeneracji organizmu. Dodatkowo, zastosowanie lipy w zielarstwie rozciąga się na uspokajanie nerwów i pomoc w zaburzeniach snu, co czyni ją cennym składnikiem mieszankach ziołowych mających na celu poprawę ogólnego samopoczucia i zdrowia.
Wybrane odmiany lipy srebrzystej
- 'Silver Globe' – korona kulista, ok. 3-5 m wys
- 'Pendula' – odm. o płaczącym pokroju i zwisających, bocznych pędach, ok. 15-20 m wys
- 'Brabant' – korona gęsta, szerokostożkowa, ok. 15-20 m wys
- 'Varsaviensis' – regularna, gęsta, stożkowa korona, ok. 20 m wys
Ciekawostki o lipie srebrzystej
Kwiaty tego gatunku lipy były uważane za trujące dla pszczół ze względu na znajdowane pod drzewami martwe owady, jednak badania tego nie potwierdziły.
Zdjęcia: guentermanaus, progarten, nahhan / AdobeStock