Ogród Prezydencki w Warszawie – co warto o nim wiedzieć?

Gdzie jest Ogród Prezydencki i jak jest ukształtowany?

Ogród przylega do Pałacu Prezydenckiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 46/48 i rozciąga się na skarpie warszawskiej. Ma ok. 1,9 ha i został uformowany w regularnym, osiowym układzie.

Dziś dzieli się na pięć tarasów: dwa górne, z piaskowca, łączą się bezpośrednio z pałacem; ich oś wyznacza fontanna z neobarokowym basenem z lat 30. XX w. i kamienne schody prowadzące niżej. Na murkach przy schodach stoją (ustawione po 1945 r.) kamienne lwy dłuta Pawła Malińskiego. Niższe tarasy porastają drzewa i krzewy – dominują klony, kasztanowce, lipy i buki – a w głębi osi stoi parterowa oranżeria z lat 1921–1924, najpewniej projektu Mariana Lalewicza.

Co wyróżnia to miejsce na tle innych warszawskich ogrodów?

Położenie na skarpie, historyczny układ tarasowy, ciągłość funkcji od XVII wieku i zespół towarzyszących obiektów (m.in. oranżeria) tworzą rzadki w Warszawie przykład rezydencjonalnego ogrodu, który – mimo przekształceń i odbudowy – zachował oś kompozycyjną i reprezentacyjny charakter. Formalny układ przy pałacu i bardziej parkowy na dolnych tarasach to świadome połączenie reprezentacji i zieleni użytkowej, zaplanowane w duchu międzywojennej rearanżacji.

Krótka historia: od barokowych tarasów po współczesność

Początki ogrodu sięgają XVII wieku, gdy powstawała rezydencja hetmana Stanisława Koniecpolskiego. Wtedy był to ogród barokowy schodzący tarasami aż do Wisły – ze sadzawką na środkowym poziomie i przystanią dla łodzi na najniższym. Około 1755 r. zbudowano tu pierwszą oranżerię, a w międzywojniu ogród zyskał regularny, reprezentacyjny charakter, który do dziś wyznacza jego układ. Po zniszczeniach wojennych elementy założenia odtwarzano, m.in. wspomniane lwy Malińskiego przeniesiono tu po 1945 r.

Status zabytku: formalna ochrona i co z niej wynika

8 października 2024 r. Ogród Pałacu Prezydenckiego wpisano do rejestru zabytków (odrębny wpis dla ogrodu). To potwierdzenie jego wartości historycznej i krajobrazowej oraz dodatkowa gwarancja opieki konserwatorskiej. Wpis potwierdził Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, akcentując planowaną rewaloryzację z przywróceniem stanu z lat 1920–1939. Dla odwiedzających Trakt Królewski oznacza to przede wszystkim, że mamy do czynienia z chronionym założeniem ogrodowym o wyjątkowym charakterze.

Czy można zwiedzać Ogród Prezydencki?

To najczęściej zadawane pytanie – i ma prostą odpowiedź. Ogród pełni funkcje reprezentacyjne i jest niedostępny dla publiczności. Jeśli planujesz wizytę w okolicy, warto pamiętać, że to przestrzeń zaprojektowana do uroczystości i pracy Kancelarii, a nie typowy park miejski otwarty na co dzień.

Wskazówki dla odwiedzających okolicę

Chociaż do ogrodu wejść nie można, sam pałac i jego najbliższe otoczenie przy Krakowskim Przedmieściu pozostają ważnym przystankiem spaceru Traktem Królewskim. Znajdziesz tu adres 46/48, imponujące elewacje i plac przed pałacem – a świadomość, że za fasadą rozciąga się jedno z najciekawszych, choć skrytych, założeń ogrodowych stolicy, dodaje temu miejscu dodatkowego kontekstu.

Ogród Prezydencki to "nieznana" perła Warszawy – starannie skomponowana, historyczna przestrzeń, którą dziś chroni prawo i którą kształtowały kolejne pokolenia. To właśnie w takich miejscach najlepiej widać, jak Warszawa łączy warstwy historii z żywą tkanką miasta.

Zdjęcie tytułowe: Curioso.Photography / Adobe Stock

A Ty? Byłeś kiedyś w Ogrodzie Prezydenckim w Warszawie? Daj znać w komentarzu!